Leerlingen CCNV in Harderwijk in gesprek over slavernijverleden: ‘Slavernij is dichterbij dan ze zelf beseffen’

HARDERWIJK 250 leerlingen van 4 havo en 4 vwo van het Christelijk College Nassau-Veluwe namen woensdag deel aan het Slavernij-project, deels gefinancierd door Keti Koti Harderwijk. Zij zagen een bijzondere dans, kregen een presentatie van Dave Ensberg-Kleijkers en gingen in gesprek over het thema.

Als Unesco-school vindt het CCNV vrede en mensenrechten belangrijk. „We zijn een witte school en zien dat leerlingen wel een mening hebben, maar die niet altijd ergens op gebaseerd is. Daarom wilden we hen kennis laten maken met het thema door iemand vanuit zijn eigen achtergrond”, vertelt projectleider en docent Eline Westerhout. „Slavernij is dichterbij dan ze zelf beseffen. We hebben een meisje op school dat Onrust van haar achternaam heet. Dat vond ze best heftig, want ze wist tot vandaag niet dat de naam afkomstig van een plantage is.”

We zijn een witte school en zien dat leerlingen wel een mening hebben, maar die vaak nergens op gebaseerd is

Alec Lammerts van Bueren, de voorzitter van de Unesco leerlingen werkgroep opent in de theaterzaal de ochtend. „De slavernij is in 1863 afgeschaft, maar pas 10 jaar later was dit effectief. Dat is dit jaar 150 jaar geleden, en daarom heeft de overheid dit jaar excuses aangeboden. Vandaag leren wij wat onze rol in het slavernijverleden is en wat de gevolgen zijn in de samenleving.”

Farida Nabibaks voert op het podium een dans op. Indrukwekkend, vindt Marcel Companjen, wethouder van onderwijs. „Geen stem, geen zang maar uitbeelden hoe mensen zich alleen en wanhopig hebben gevoeld. Ze werden van huis en haard weggehaald en op een boot gezet. Ze hadden geen eigen wil meer.”

Companjen wijst op het slavernijverleden van Harderwijk. Oud-burgemeester Jan Bavius de Vries is hier van 1773-1778 burgemeester geweest. Hij had een fout verleden, want hij heeft zich over de rug van anderen verrijkt. Hij ging naar Suriname, had daar plantages en was eigenaar van mensen die hij liet brandmerken met de letters IBDV. Zijn zus en zijn zwager zaten ook in de handel. Het was een zwarte bladzijde in de geschiedenis. Het gaat mij te ver om zijn oude huis op de Vischmarkt af te breken, maar we moeten er wel over nadenken en beseffen dat iedereen anders mag zijn.”

(Artikel gaat onder afbeelding verder)

Dave Ensberg-Kleijkers vertelde over het slavernijverleden en zijn persoonlijke relatie met slavernij. - Foto: Marco Jansen

Dave Ensberg-Kleijkers, directeur-bestuurder van stichting Jantje Beton, poneert enkele stellingen. ‘Het slavernijverleden boeit me eigenlijk totaal niet’. ‘Op school heb ik genoeg geleerd over het slavernijverleden’. ‘Ik vind dat zwarte Nederlanders te lang blijven zeuren over het slavernijverleden’. Een enkeling steekt zijn hand op. Een leerling vindt dat er nu gelijke rechten zijn voor zwarte en witte mensen. Het is allemaal geregeld, dus moet er niet meer over gezeurd worden. Ensberg vindt dat de feiten echt anders zijn. „Er wordt nog steeds onheus bejegend, het gebrek aan waardering bestaat nog en erkenning van het slavernijverleden is daarom noodzakelijk.”

Ensberg was met zijn gezin in de jungle van Suriname en voer op een boot naar een dorpje in het binnenland waar de Marons op traditionele wijze wonen. Dit is lokale bevolking die was weggevlucht voor de slavendrijvers. „Mijn voorouders zijn in het verleden wel tot slaaf gemaakt en hebben de naam Ensberg gekregen. Op die boot zat ook de Joodse familie De la Parra, die vroeger suikerplantages bezat. Zo kwam het gezamenlijk verleden op een bootje samen. Ik verwijt die familie niets, we leven in 2023 en niet in 1863. Excuses zijn gemaakt voor wat 300 jaar geleden is goedgekeurd. De erkenning gaf mij een bevrijdend en helend gevoel.Maar we moeten wel leren van het verleden, om te zorgen dat deze terreur niet weer gebeurt.”

Ensberg haalt ook de herstelbetalingen aan, of die nodig zijn. „Liever wil ik dat het geld naar onderwijs gaat, zodat iedereen leert wat de gevolgen van het slavernijverleden zijn en racisme bestreden kan worden.” Aan de dialoogtafel wordt gezegd dat excuses oprecht moeten zijn en geen verplichting. De leerlingen concluderen dat moderne slavernij nog steeds bestaat. „Gedwongen prostitutie achter de ramen, kleding of schoenen die ‘te goedkoop’ geproduceerd wordt, de stadions in Qatar die door slaven werden gebouwd en de slechte huisvesting voor buitenlandse vluchtelingen of seizoenarbeiders in Nederland. Ook buitensluiting vindt nog steeds plaats. Racisme komt veel voor, o.a. bij sollicitaties, maar het is een stigma. „Vriendinnen hoorde ik dat hun ouders liever geen donkere vriend in huis hadden. Dat is gebaseerd op niks.’’