Kamers vol historische verhalen bij Stadsmuseum Harderwijk

Elke week bezoekt de Harderwijker Courant de leukste uitjes in de regio. Deze week: Stadsmuseum Harderwijk. Ontdek de geschiedenis van Harderwijk en leer meer over de verschillende periodes die de stad heeft doorleefd.

De zon schijnt en de vogels fluiten. Ik ontmoet directeur Corien van der Meulen in de rustgevende tuin van het museum. ,,Gisteren heeft de jury van de VriendenLoterij Museumprijs ons een bezoek gebracht, wij zijn dit jaar genomineerd.” Trots is ze op het museum en de werknemers en 80 vrijwilligers die zich dag in dag uit voor de musea inzetten.

De recent vernieuwde vaste opstelling van de stadsgeschiedenis heet Pension Harderwijk; kamers vol verhalen. In het zogenoemde pension verblijven gasten die een specifieke periode van de stadsgeschiedenis representeren. Voor kinderen is er de Eksterroute, waarbij een ondeugende ekster de kinderen rondleidt. Daarnaast zijn deze verhalen ook in de stad terug te vinden. Er zijn twaalf bronzen beelden die een betekenis geven aan het verleden van Harderwijk, samen vormen zij een route door de binnenstad. 

 Verschillende tijdsperioden worden uitgelicht in het museum.

De eerste zaal die ik binnenloop is een café vol met historische figuren. Het is een indrukwekkende ruimte waar iedere muur gevuld is. Het voelt bijna als een echt café. De scheepsjongen vertelt over de Hanzetijd en je kunt een potje hanzeborden met hem. Ook kun je kaarten met een Afrikaanse soldaat die vocht in Nederlands-Indië. Hij noemt Harderwijk het riool van Europa. In die tijd verbrasten veel soldaten hun geld aan gokken en vrouwen. ,,60 jaar later is Harderwijk een rustig stadje op de biblebelt maar vroeger ging het er veel ruiger aan toe”, vertelt Corien. Verder zitten er verschillende belangrijke Harderwijkers aan de bar en een schilderij van de Harderwijkse tatoeëerder Henk Schiffmacher hangt aan de muur.

 De Spion vertelt over de tijd van de School Militaire Inlichtingendienst oftewel de ‘Spionnenschool’.

Bovenaan de trap zijn de pensionkamers. De waskamer is de eerste kamer die ik binnenloop. Het is een lichte grote ruimte en het ruikt naar schone was. De schaal van de Harderwijker van het Jaar ligt er, aandenkens aan het bezoek van The A-Team en geluid en het jasje van Aart Staartjes, die een professor aan de Universiteit van Harderwijk speelde in Het Klokhuis.

 In de waskamer liggen ook de gevonden voorwerpen.

Stadsmuseum Harderwijk is al sinds 2000 geopend. In 1931 vierde Harderwijk haar 700-jarig bestaan. Voor die gelegenheid was een collectie bijeengebracht die een onderkomen kreeg in de Overveluwsche Oudheidkamer in het Stadhuis op de Markt. In 1950 werd het Veluwsch Museum van Oudheden (later Veluws Museum) opgericht en verhuisde de collectie naar het huidige pand aan de Donkerstraat. In 2000 werd het museum omgedoopt tot Stadsmuseum Harderwijk. In 2020/2021 is het museum gerenoveerd en uitgebreid. Bijzonder is dat de begane grond (met kunst van lokale kunstenaars) gratis toegankelijk is. In 2018 kreeg het Stadsmuseum een dependance: het Marius van Dokkum Museum.

Eén van de personages in het museum is de Student, hij heeft een bijpassend behang waarin boeken en bier terug te zien zijn. ‘Tussen pint en promotie’ luidt de titel van het informatiebord. In 1648 kreeg Harderwijk een universiteit en studenten uit binnen- en buitenland kwamen hiernaartoe. ,,Mede door de studenten is Harderwijk een passantenstad”, vertelt Corien. ,,De inwoners kwamen voortdurend in contact met o.a. handelaren, zeelui, wetenschappers en soldaten die andere geloofsovertuigingen meebrachten. Daarom behield de stad een open en tolerant karakter.” Elk personage heeft een eigen ruimte en behang. Zo komen ook de Ondernemer, Non, Muntmeester en Soldaat naar voren. Het voelt alsof ik een reis door de tijd maak.

Het munthuis van Gelderland bevond zich in Harderwijk, de muntmeester vertelt hier alles over.

Opvallend is dat er een viool tentoongesteld staat middenin één van de kamers. Hier schuilt een persoonlijk verhaal achter. Deze viool was eigendom van de Joodse Harderwijker Ezechiël de Lange. Hij werd opgeroepen om met de trein naar Vught te vertrekken. Zijn viool bracht hij naar de overburen met de boodschap: ,,Als ik terug kom, kom ik mijn viool weer ophalen.” Hij is echter vermoord in Sobibor, zijn vrouw en vier van zijn vijf kinderen zijn ook omgekomen. Het bijzondere is dat zijn jongste zoon de viool met bladmuziek heeft opgehaald en dat de objecten nu in bruikleen zijn van zijn dochters.

 Ook de Joodse gemeenschap wordt belicht, in het speciaal het verhaal van Ezechiël de Lange. 

En zo zijn er nog veel meer bijzondere verhalen in het museum te vinden. De link tussen het heden en verleden van Harderwijk is onmiskenbaar. En het voelt als een treinreis, ik heb alle periodes zelf doorleefd en besluit in 2022 om uit te stappen.

Stadsmuseum Harderwijk is dinsdag t/m zaterdag geopend van 10:30 tot 17:00 uur en iedere zondag van 12:00 tot 17:00 uur. Meer info: stadsmuseum-harderwijk.nl.

Julia van Buuren