Peter en Arja maken analoog fotoverslag Felwa: ‘We laten de planten het verhaal vertellen van de veranderende vegetatie’

HIERDEN Kunstenaarsduo Arja Hop en Peter Svenson werken sinds 2015 aan een analoog fotografisch onderzoeksproject waarin zij de natuur van de Veluwe en met name de plantenwereld een stem willen geven. ,,We laten de planten het verhaal vertellen van de veranderende vegetatie.”

Het idee voor het project begint in Hierden, op de geboortegrond van Arja. Toen Arja opgroeide was Hierden nog een boerderijendorp met boerenbedrijvigheid. ,,De agrarische lijn in Hierden gaat meer dan 500 jaar terug. Vroeger zaten de mensen aan zee en bij de bossen. De situatie was heel anders. Mijn vader was in ons gezin de laatste generatie in Hierden die het agrarische land ook als zodang gebruikte. Daarna nam Natuurmonumenten de grond over om van dat deel Natura 2000-gebied te maken.” Op dat moment pakt Arja de analoge camera op en begint aan het grote project.

Arja had Peter net leren kennen. Terwijl zij elkaar nog ontdekten als partners startte hun samenwerking als kunstenaarsduo. Peter kwam 40 jaar geleden vanuit Nieuw Zeeland naar Nederland. Hij werkte met fototechniek in een ziekenhuis, hypermodern in vergelijking met de camera die hij nu hanteert. Fotografie had hem gegrepen en daarmee vond Peter zijn draai als kunstenaar. Toen Arja op haar 17e vertrok naar Amsterdam om te studeren aan de kunstacademie voelde zij zich niet meteen thuis in de kunstenaarswereld. Zij studeerde mede daardoor een klein jaar biologie en filosofie om deze interesses nader te onderzoeken. De kennis en ervaringen die Arja opdeed, komen nu samen in haar werk als kunstenaar in fotografie en beeldende kunst.

PASSER

Het duo stelde zich in 2015 op als passer in het natuurgebied in Hierden. Op deze methodische manier registreerden zij het land met een analoge camera. Op de eerste werken is eiwitrijk monotoon grasgebied te zien. Let wel, in het zwart wit. Want zo komt de structuur beter uit. 

Nu in 2023 maakt het duo nog steeds foto’s op dezelfde locatie en op dezelfde manier. De beelden vertellen een verhaal van de veranderende vegetatie. De grond wordt natter doordat het gemaal minder vaak aanstaat maar ook de natuur heeft daarin haar eigen proces. Orchideën groeien, allerlei soorten boterbloemen. De diversiteit van de planten en dieren wordt steeds groter.

BEEK MET DRIE NAMEN

Het analoog fotografisch verslag Felwa omvat meer dan de registratie van het gebied in Hierden. Felwa gaat over de Veluwe, over het gebied rond de beek met drie namen, Hierdense-, Leuvenumse en Staverdense beek, over de Bloemkampen, maar ook meer bos-inwaarts, de grafheuvels waar vegetatie groeit die er al duizenden jaren voorkomt. 

Het totale project kan in vijf ringen gezien worden. Een mensenleven lang, gaat over het erf van Arja’s ouders en laat de transitie zien van een strak georganiseerd erf naar verwildering. Rewilding is de tweede cirkel. Van agrarische grond naar natuurgebied. De agrarische traditie is de derde ring. Daarna volgt een deel van de ecologie langs de Hierdense-, Leuvenumse en Staverdense beek. De laatste ring bevat de grafheuvels met de planten.

BETEKENIS FELWA

De naam van het boek is Felwa omdat dit een vroege omschrijving is die duidt op Veluwe en betekent letterlijk; vaal, bleekgeel, naar de kleur van de grond. Hoewel de foto’s het boek maken, is er aandacht voor tekst. De beeldende en poëtische dialect namen van de planten komen erin terug, zoals Veluws Kant (fluitenkruid). ,,Er zit een verborgen geschiedenis in woorden,” legt Peter uit. 

Arja vult aan: ,,De woorden en klanken zijn heel lokaal bepaald. Hulshorst heeft een heel ander dialect dan Hierden en Nunspeet heeft weer hele andere klanken.” Het poëtische karakter van het verslag wordt benadrukt door de zes essays van schrijvers: Lucette ter Borg (schrijver, essayist), Thomas Schirmböck (kunsthistoricus, curator fotografie en gerelateerde kunst), Nina Svenson (kunsthistoricus gespecialiseerd in fotografie), Bill Barnes (Professor of Photonics), Norbert Peeters (botanist, filosoof, onderzoeker) en Robert van Altena (kunstcriticus, oprichter Springvossen). Het voorwoord is geschreven door Alexander Ramselaar, eigenaar van Backing Grounds.

CROWDFUNDING

Al met al is Felwa een indrukwekkend project wat nog meer bevat dan hier geschreven kan worden. Het boek is nog in de maak en met behulp van crowdfunding kan het kunstenaarsduo het realiseren. 

Dit project, de fotografie en al het werk is ‘iets’ wat door Arja en Peter heen gebeurt. ,,We zien onszelf als mediator. We laten de planten het verhaal vertellen. We willen laten zien dat het veld van de natuur verder gaat dan die van ons mensen. We willen helpen om het helingsproces van de natuur op gang te brengen door de natuur meer ruimte en respect te geven. Het gaat niet om ons als persoon of kunstenaar. We voelen ons dienstbaar aan het collectief.”

Fotoverslag Felwa verschijnt naar verwachting eind september.