!
Kunstenaar en schrijver Cas van Jeveren in zijn atelier
Kunstenaar en schrijver Cas van Jeveren in zijn atelier Frieda Fennell

Psychologische thriller van Cas van Jeveren

24 november 2021 om 09:00 Mensen

HARDERWIJK Als zoon van een Indië-veteraan weet Cas van Jeveren hoe groot de impact van oorlog kan zijn, hoe diep het gaat. Om die impact uit te leggen schreef hij de psychologische thriller ‘de Papandayan’. Cas: ,,Oorlog is een misdaad op zich, het kan niet anders dan leiden tot gruwelen en ellende. Toch moeten we terughoudend zijn met oordelen, niemand kiest vrijwillig voor een oorlog.”

Frieda Fennell

Als kind groeide Cas op met de grillen van zijn vader. Het was in een tijd dat PTSS niet bestond en veteranen zonder nazorg hun leven moesten oppakken. Cas: “Mijn vader had een kort lontje en kon verbaal exploderen. Als kind leer je ermee leven en pas later realiseer je je dat het niet normaal is. Het gevoel van verdriet en onrecht vond via mijn vader een weg naar mij.”

Kapitein Gerrit van Jeveren was als commandant van een stafcompagnie van 1946 tot 1949 gestationeerd in West-Java. In de Tjinta-vallei raakten ze ingesloten en lieten meerdere leden van het bataljon hun leven. Het trauma dat hij opliep regeerde de rest van zijn leven. Na het overlijden van zijn vader in 2008 ging Cas op zoek naar wie zijn vader werkelijk was. Hij bracht twee bezoeken aan Indonesië en stapte in zijn vaders voetsporen. Tijdens de reis is hij zijn vader gaan begrijpen en kwam in vrede met hem.

,,Het trauma van mijn vader kwam voort uit de frustratie dat hij geen idee had wat ze daar deden. Na het vertrek van de Japanners ontstond er een machtsvacuüm waarbij verschillende partijen een plek opeisten. Ze werden in West-Java gestationeerd om de orde te herstellen, maar misschien nog wel meer om de handelsbetrekkingen veilig te stellen. Voor ze het wisten zaten ze in een wespennest, werden ze van verschillende kanten aangevallen en moesten zien te overleven.’’

Cas sprak in Indonesië met personen die er destijds bij waren. Sommigen reageerden vijandig op zijn komst, maar anderen gingen met hem in gesprek: ,,Ik sprak een man die destijds tien jaar oud was toen zijn dorp werd binnengevallen; hij was nog steeds bang voor blanken. Maar mensen gaan ook ‘gewoon’ door met hun leven en kijken anderzijds terug op Nederland als het land dat het huidige Indonesië heeft helpen opbouwen.“

In het boek gaat de hoofdpersoon op zoek gaat naar het Indië-verleden van zijn vader en komt terecht in een vete met drie andere veteranen. De drie staan symbool voor de held, het beest en het geweten. Ook Cas’ vader worstelde met zijn geweten. ,,Ik geloof dat mijn vader worstelde met de angst voor zichzelf. Hoe konden diezelfde handen die hebben gedood nu weer liefhebben? Dat zijn gevoelens waarmee alle veteranen worstelen, toen en nu nog.’’

Cas belicht in zijn boek zoveel mogelijk kanten van oorlog om de diepe impact ervan weer te geven. ,,Vrijwilligheid bestaat niet als het aankomt op oorlog. Voor mijn vader was het geen vrijwillige keuze in de nasleep van de WOII. Ik hoop dat de jonge generatie het boek gaat lezen zodat we blijven begrijpen hoe verschrikkelijk oorlog is.”

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie