Ermeloër Wim van Dalen zet zich al meer dan 20 jaar in voor alcoholpreventie: geen bier en wijn meer in schappen supermarkten
29 december 2022 om 20:00 MaatschappelijkERMELO Wanneer je alcohol wilt drinken, drink dan als volwassene maximaal één glas per dag en liefst niet alle dagen. Die boodschap wil Ermeloër Wim van Dalen meegeven. Het is ook het advies van de Nationale Gezondheidsraad. Van Dalen is inmiddels al zo’n twintig jaar directeur van STAP, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid.
Te weinig wordt beseft, zo zegt Van Dalen, hoe gevaarlijk alcohol is voor de gezondheid. Het speelt bijvoorbeeld een rol bij zeven soorten kanker, waarvan borst- en darmkanker de belangrijkste zijn.
ALCOHOL TE MAKKELIJK VERKRIJGBAAR
Alcohol is wat hem betreft te gemakkelijk verkrijgbaar en vaak te goedkoop. Het liefst ziet hij dat bier en wijn verdwijnen uit de schappen van de supermarkten omdat het nu te gemakkelijk is mee te nemen bij het doen van de dagelijkse boodschappen. Ook krijgen kinderen bij het boodschappen doen in de supermarkt de indruk dat alcohol een normaal en onschuldig consumptieartikel is.
Ook vindt de Ermeloër het vreemd dat, in tegenstelling tot bijvoorbeeld frisdrank, op het etiket niet de ingrediënten worden vermeld en de waarschuwing ontbreekt dat het schadelijk is voor de volksgezondheid, zoals dat bij tabak wel het geval is. Alcohol kan het beste wat Van Dalen betreft alleen in slijterijen worden verkocht. ,,Dat is toch een extra drempel om het te gaan kopen.”
ALCOHOLPREVENTIE
In zijn jonge jaren woonde de geboren Drenth in Ermelo om daaruit te vertrekken om te gaan studeren. Inmiddels woont hij in wat hij als ‘de mooiste plaats’ omschrijft, alweer een jaar of tien in Ermelo. De start van zijn werkzame leven was in de preventieve verslavingszorg in zijn geboorteprovincie. Alcoholpreventie stond nog in de kinderschoenen. Men wist niet goed hoe hiermee om te gaan. Dat bracht hem in contact met onder andere huisartsen, scholen, gemeenten maar ook het gevangeniswezen. ,,We hebben tal van projecten uitgevoerd om de preventieve zorg te verbeteren en ik durf te stellen dat we daarin als regio een voorbeeld zijn geweest voor andere regio’s.”
(Tekst gaat verder onder de foto)
Bier en wijn is alom vertegenwoordigd in de schappen van de supermarkten. - RIVM
PROMOTORS VAN ALCOHOL
Daarna werd hij campagneleider van ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is.’ Dat heeft zo’n vijf jaar geduurd.
Supermarkten zijn één van de grootste promotors van het gebruik van alcohol
,,Het was een leerzame periode, je was ineens landelijk werkzaam en kreeg te maken met alle invloeden die daar gelden en dan met name de tegenkrachten van de alcohol-industrie. Je vindt producenten van alcohol en supermarkten niet aan je zijde als je het alcohol gebruik wilt beperken. Supermarkten zijn één van de grootste promotors van het gebruik van alcohol. Het wordt gepresenteerd alsof het volkomen normaal is dat je drinkt.”
GEVOLGEN VAN ALCOHOLGEBRUIK
Alcohol is wat van Dalen betreft niet alleen verslavend maar ook slecht voor de gezondheid. Jaarlijks overlijden zo’n achtduizend mensen aan de gevolgen van alcoholgebruik. ,,Je praat dan niet alleen over ouderen in ons land maar ook over jongeren. Zelf sla ik een glaasje wijn ook niet altijd af maar je moet er gepast mee omgaan.” Wat hem betreft zeker in deze periode van het jaar waar drank vaak centraal op tafel staat.
ZIEN DRINKEN, DOET DRINKEN
Van Dalen heeft ook de recente campagne ‘zien drinken, doet drinken gecoördineerd.’ Wat dat betreft wijst hij op de verantwoordelijkheid van ouders. ,,Als kinderen zien dat hun ouders drinken nemen ze dat op te jonge gemakkelijk over. Wat dat betreft hebben ook ouders een grote verantwoordelijkheid.”
Economische belangen gaan ten koste van de belangen van de gezondheid
STAP heeft het niet gemakkelijk in deze periode door de opstelling van het huidige kabinet. ,,Het is een liberaal kabinet waarbij de economische belangen voorop staan. Dat de burger zelf maar moet beslissen wat hij of zij doet. De economische belangen worden enorm beschermd ten koste van de belangen van de gezondheid.”
HOOG ALCOHOLGEBRUIK NOORD-VELUWE
Regio’s die er echt uitspringen als het gaat om alcoholgebruik zijn er bijna niet meer. De oorspronkelijke kloof tussen het Zuiden en de rest van Nederland wordt steeds kleiner. Al wil Van Dalen niet verhullen dat het alcoholgebruik op de Noord-Veluwe ook hoog scoort. Van groot belang vindt Van Dalen de opstelling van gemeenten. Harderwijk en Putten hebben bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de naleving van de verstrekking van alcohol aan personen onder de achttien jaar. ,,Zo’n onderzoek mag Ermelo, maar ook andere gemeenten, best ook eens doen. De uitkomsten bieden een handvat om doelgericht handhavend op te treden.”
Sport en drank zijn een bekende combinatie als het gaat om het gebruik van drank. - pixabay
DE DERDE HELFT
Sport en drank zijn ook een bekende combinatie als het gaat om het gebruik van drank. Hoewel de derde helft bij het voetbal bekend is, wordt juist in kantines van hockeyclubs het meest gedronken, zo weet Van Dalen. ,,Tijdens jeugdwedstrijden zou er helemaal geen alcohol geschonken moeten worden. Kantines zijn gewoon horeca. Het is wat dat betreft raar dat in sportkantines alcohol veel goedkoper is.”
Sportclubs zijn te afhankelijk van de inkomsten van alcoholverkoop
Sportclubs zijn wat de Ermeloër betreft vaak te afhankelijk van de inkomsten van alcoholverkoop. ,,Het is toch bijvoorbeeld merkwaardig dat een club als FC Volendam een whiskyproducent als sponsor heeft. De KNVB is de grote vriend van de drankindustrie.”
‘ALCOHOL IS SLUIPMOORDENAAR’
Van Dalen ziet voor huisartsen ook een taak weggelegd als het gaat om mensen te informeren over de gevaren van alcohol. ,,Daarvoor kunnen ze ook scholing krijgen. Het moet mensen duidelijk worden gemaakt dat drankgebruik een relatie heeft met je gezondheid. Dat alcohol eigenlijk een sluipmoordenaar is omdat je er vaak pas na jaren last van krijgt.”
We staan aan de vooravond van de bekende campagne Dry January (’ook ik Pas’ genoemd) die mensen oproept een maand niet te drinken. ,,Vaak ervaren mensen dan dat ze beter slapen en zich fysiek beter voelen. Feesten kun je ook zonder drank, al moet je mensen vaak wel uitleggen waarom je niet drinkt. Met name kinderen hebben recht op bescherming als het gaat om het gebruik van alcohol.” Daarvoor moet ook Europees aandacht worden gevraagd wat hem betreft. Zelf doet hij dit door deel te nemen aan de Europese commissie die zich met dit onderwerp bezig houdt.
Wijnand Kooijmans
