Eerbetoon aan ‘vergeten’ kunstenaar Harmen Meurs in Stadsmuseum Harderwijk

Tot en met 3 juli 2022 is in Stadsmuseum Harderwijk de tentoonstelling Met hart en ziel. Harmen Meurs te zien. Het is een eerbetoon aan een kunstenaar die onterecht naar de achtergrond is verdwenen. Met een uitgebreid en representatief overzicht van zijn oeuvre zet het Stadsmuseum deze bijzondere kunstenaar weer op de kaart.

Harmen Meurs heeft een belangrijke connectie met de Noordwest-Veluwe: hij woonde en werkte een groot deel van zijn leven nabij Harderwijk, in het dorpje Speuld.

De naam Harmen Meurs (Wageningen 1891 – Speuld 1964) doet bij het grote publiek geen belletje meer rinkelen. In de eerste helft van de 20e eeuw was dat wel anders. Meurs behoorde toen als kunstenaar tot de voorhoede.

Zijn hoogtijdagen kende Meurs in de jaren 20 en 30, toen hij deel uit maakte van de bruisende artistieke scene van Amsterdam. In 1929 organiseerde hij de tentoonstelling Neue Sachlichkeit in het Stedelijk Museum en introduceerde daarmee deze moderne stroming in Nederland.

Harmen Meurs was een sociaal-betrokken en politiek linksgeoriënteerde kunstenaar. Hij was begaan met het lot van boeren en arbeiders, die vaak de hoofdrol spelen in zijn werk. In zijn kunst reageerde hij met hart en ziel en vaak bijzonder uitgesproken op de maatschappelijke situatie van zijn tijd; de groeiende armoede en werkloosheid, maar ook de opkomst van het fascisme en nazisme. Uit angst voor vervolging heeft Meurs in 1940 de meeste van zijn antifascistische protestschilderijen vernietigd. Het schilderij Protest tegen nazi-terreur uit 1936 is bewaard gebleven en is te zien op de tentoonstelling. Dit aangrijpende werk heeft Stadsmuseum Harderwijk in bruikleen gekregen van het Rijksmuseum.

Eind jaren 30 verhuisde Meurs richting Harderwijk, naar het dorpje Speuld. Om afstand te nemen van de Amsterdamse kunstwereld, waarin hij zich steeds minder thuis voelde, maar ook met het oog op zijn eigen veiligheid en die van zijn Joodse vrouw, de kunstenares Berthe Edersheim.

Deze tentoonstelling is de derde in een reeks waarbij Stadsmuseum Harderwijk kunstenaars die invloedrijk waren in hun eigen tijd, maar daarna in de vergetelheid zijn geraakt, weer voor het voetlicht plaatst. In 2017 stond Vilmos Huszár centraal, een van de grondleggers van De Stijl en in 2019 organiseerde het Stadsmuseum een tentoonstelling over Jan van Heel, spil van de Nieuwe Haagse School.