De bruine rat draagt gemiddeld 18 ziektes met zich mee.
De bruine rat draagt gemiddeld 18 ziektes met zich mee. Shutterstock

Is er sprake van een groot [rattenprobleem]?

22 november 2022 om 11:59

HARDERWIJK Steeds vaker duiken berichten op over ratten die steeds dichter bij mensen lijken te komen. Vraag is of er langzamerhand sprake is van een rattenplaag. Het antwoord hierop is lastig te geven. Feit is dat vanaf volgend jaar particulieren geen rattengif meer mogen gebruiken. Daardoor is het niet denkbeeldig dat er meer ratten zullen zijn.

,,De laatste jaren worden steeds vaker ratten gemeld op straat, op binnenterreinen, rondom gebouwen en zelfs op schoolpleinen. Burgers, bedrijven en instellingen krijgen in toenemende mate te maken met overlast, klachten en bepaalde risico's. Rattenoverlast kan in sommige gevallen uitgroeien tot een serieuze rattenplaag.''

BESTRIJDING PLAAGDIEREN De toon is gezet met deze tekst op de website meldpuntongedierte.nl. Dit meldpunt biedt hulp  aan gemeenten, inwoners, bedrijven en instellingen bij de preventie en bestrijding van zogenoemde plaagdieren en insecten in en buitenshuis en ook bij bedrijven.
Met name drie jaar geleden verschenen er opeens veel berichten over ratten in de bebouwde kom, niet in de laatste plaats omdat dit in november een onderwerp was in het consumenten tv-programma Radar: opeens leek iedereen weleens een rat te hebben gespot. Volgens het meldpunt ongedierte is daardoor het beeld ontstaan dat regelgeving de bestrijding van ratten in de weg zit en dat sommige gemeenten te weinig proactief bezig zijn met de problemen.
Dus ja, er zijn meer meldingen, maar nee, dat is niet per se te koppelen aan meer ratten.

TECHNOLOGISCHE VOORUITGANG ,,De toename van meldingen heeft echter ook te maken met de technologische vooruitgang en de toegankelijkheid. Wij hebben afgelopen jaar ook meer meldingen ontvangen van wespen en muizen, terwijl wij geen toename van het aantal wespennesten of muizenoverlast hebben geconstateerd.” Kortom, neem de berichten vooral met een korreltje zout. Aan de andere kant: elke rat is er één te veel.

GEEN GIF MEER GEBRUIKEN 2016 is het in ons land verboden om buitenshuis rattengif (rodenticiden) te gebruiken en vanaf 1 januari aankomend jaar mogen particulieren helemaal geen gif meer gebruiken. De zorg om het milieu is een belangrijke reden, maar gaandeweg de jaren bleken ratten ook steeds beter te kunnen tegen het gif: ze werden min of meer resistent. In deze periode is het aantal meldingen toegenomen. 

KNAAGDIERENBEHEERSING Voor de overheid was dit aanleiding om in 2019 te starten met een volgens eigen zeggen 'duurzame en effectieve knaagdierbeheersing' (zie kader voor de details). In diezelfde periode is het RIVM gestart met de publicatie van een landelijke rattenmonitor. Of althans landelijk, dat is de bedoeling, maar bij de gegevens is het RIVM afhankelijk van gemeenten en lang niet alle gemeenten doen (nog) mee. Maar er zijn wel trends waarneembaar. Ronald Kooren laat namens het RIVM weten: ,,Wat we al wel merken, is dat de rattenoverlast waarschijnlijk afhangt van lokale omstandigheden.'' Een aantal gemeentelijke plaagdierbeheerders noemden bijvoorbeeld: veranderingen in het lokale meldsysteem van rattenoverlast, veranderingen in gebruik van rodenticiden of dat er rioolwerkzaamheden zijn.

Neem berichten met korreltje zout, maar elke rat is er één te veel

Compleet zijn de gegevens dus niet, maar wel is goed zichtbaar dat in alle gebieden veel ratten worden gemeld. Landelijk blijkt dat met name in het gebied onder Eindhoven veel ratten worden gemeld. Van Harderwijk zijn nog geen gegevens, maar wel is een groot aantal ratten gesignaleerd rond Woudenberg. Dat is het dichtstbijzijnde gebied.

Afbeelding