Brandbrief van Flevolandse eiwitboeren

ZEEWOLDE Zeewoldenaar Dick Grijsen is een ‘eiwitboer’. Hij gelooft in de toekomst van plantaardige eiwitten als vervangers van vlees, toch zegt hij ‘nee’ tegen de verkoop van de eiwitrijke veldbonen.

Hij en de andere zes Flevolandse eiwitboeren verdienen niets aan hun boontjes omdat deze in het buitenland goedkoper zijn. ,,De verwerkers gaan naar België of Duitsland’’, zegt Dick. ,,Boeren krijgen daar een premie. Als we willen concurreren met de internationale markt, dan moeten we verkopen onder kostprijs. We hebben besloten dit voor het komende teeltseizoen niet te doen, omdat we niet op voorhand willen tekenen voor een verliesgevend gewas’’, schrijven boeren in een ‘brandbrief’. De bonen worden geteeld door zowel biologische als ‘gangbare’ boeren. De maatschap Grijssen is gangbaar ofwel niet-biologisch.

De maatschap Grijsen teelt al vier jaar veldbonen. Sinds twee jaar zijn de boeren verenigd in een door de provincie Flevoland gestimuleerd project. Grijssen heeft om en nabij de tien hectare veldbonen staan, ongeveer een tiende van zijn hele areaal. De hoofdmoot bestaat uit aardappelen en uien. Dick vertelt dat de bonen niet op het bord liggen, zoals zijn aardappels. ,,Het is een halffabrikaat. De verwerker ontpelt de bonen, maalt en perst ze. Wat er overblijft is een eiwitconcentraat. Dat wordt verwerkt in verschillende producten, in spreads, ‘vegetarisch vlees’ en zelfs kaas.’ Het verwerken kost geld en dat maakt het duur. In België krijgen boeren 600 euro per hectare. ,,Dat is precies wat er nodig is, zegt Dick. ‘Ik geloof niet dat subsidies alles oplossen maar dit zou eigenlijk Europees afgesproken moeten worden. Dat boeren overal dezelfde premie krijgen’. 

Hoewel het moeilijk is geeft Dick Grijsen niet op. ,,Vleesvervangers zijn in opkomst. Voor mij is het telen een combinatie van duurzaam en bedrijfsmatig. Ik ben nogal nieuwsgierig aangelegd en ben vier jaar geleden in de veldbonen gestapt.’’ Sinds twee jaar zijn de boeren verenigd in een door de provincie Flevoland gestimuleerd project. De provincie geeft wel wat geld, maar toereikend is dat niet. Iedereen kan wat doen, de consument, de supermarkt, de verwerker, het rijk, maar het wordt bij de boer neergelegd. Er is een lobby in Den Haag om de ‘green deal’ er door te krijgen. ,,Maar daar zit na drie jaar nog weinig schot in’’, laat projectbegeleider Diana Stap weten. ,,Ondanks de lage prijs blijven we telen om onze kennisvoorsprong te behouden en onze afzet in de korte keten te vergroten. We blijven er alles aan doen om de potentie uit de FlevoVeldboon te halen. Voorinvestering uit de gehele keten is nu nodig, want alleen samen kunnen we dit mogelijk maken’’, zegt collega Herman Navis uit Almere.

Eiwitrijke gewassen worden niet alleen in Flevoland geteeld maar in meer gebieden in ons land. Eigen teelt moet met name import uit Zuid- Amerika voorkomen. Behalve dat het transport een grote vervuiler is, is het een probleem dat in Zuid- Amerika bossen moeten wijken voor sojateelt.

Max Wolters